Ekologiczna bioróżnorodność gleby a rolnictwo

Kluczem produktywności nawet tak uproszczonego ekosystemu jak agrosystem jest różnorodność mikrobiologiczna gleby. Jej nieodnawialne zasoby muszą być chronione przez kolejne pokolenia, dlatego nie do zaakceptowania jest wprowadzanie sterylnych warunków glebowych, które nie mają szans na długotrwałe przetrwanie.

W ciągu ostatnich dziesięcioleci nastąpiło nasilenie procesów degradacji gleb użytkowanych rolniczo, przede wszystkim w efekcie działalności człowieka. Gospodarka rolna stała się przemysłem, i to globalnym. Do powszechnie znanych kolejnych etapów rewolucji w rolnictwie, które wpłynęły na często nieodwracalne zmiany w glebie należą m.in.

- wprowadzenie nawożenia syntetycznego;
- wprowadzenie na masową skalę chemiczne środki ochrony roślin;
- monokultury, ponieważ współczesna formuła rolnictwa promuje jednorodne produkty, odporne na zmiany klimatu czy mające idealne kształty i wielkości;
- ciężka mechanizacja – stąd jest to dziedzina bardziej przemysłowa niż ludzka.

Ekologiczna hodowla papryczki chilli w Turcji Ekologiczna hodowla papryczki chilli w Turcji
Hala na sadzonki sosny w Szwecji Hala na sadzonki sosny w Szwecji

Szansą na spełnienie wymagań współczesnego rolnictwa miało stać się genetyczne usprawnienie roślin (i nie tylko roślin) tak, by były odporne na wszystko, co może im zaszkodzić, były szybkie i łatwe w eksploatacji i masowo konsumowane. Rozwiązanie to jednak budzi wiele kontrowersji, a niebagatelne znaczenie mają tu obawy związane z oddziaływaniem organizmów na bioróżnorodność środowiska naturalnego.

Wiejskie gospodarstwo rolne na Litwie Wiejskie gospodarstwo rolne na Litwie
Krowy przy wodopoju pod Tomaszowem Maz. Krowy przy wodopoju pod Tomaszowem Maz.

Badania i publikacje dotyczące modyfikacji genetycznej (GMO) koncentrują się głównie na bezpieczeństwie i zdrowiu konsumentów, właściwie pomijając problem ekologii i ochrony przyrody, w tym gleby. Tymczasem lata eksploatacji rolnictwa genetycznie modyfikowane wskazują na szereg problemów m.in.:

- krzyżowanie się roślin zmodyfikowanych z konwencjonalnymi, powodujące zanieczyszczenie tych czystych i ich ewolucję w niezbadanym kierunku;
- szkodliwe pozostałości herbicydów oraz toksyny – masowo używane w tej produkcji – niszczą różnorodność biologiczną gleby, gdyż prowadzą do wymarcia na agroterenach wielu owadów, czy płazów, zmiany równowagi biologicznej np. na korzyść grzybów, a w konsekwencji nawet polnych ptaków.

Redakcja Moj Ogrodnik