Naturalne koryta polskich rzek: Pilica

Zagrożenia dla naturalnego stanu polskich rzek jak zwykle pochodzą ze strony działalności człowieka, który na siłę chce "poprawiać naturę" i dostosowywać ją do swoich potrzeb. W rzekach Mazowsza można obecnie spotkać takie gatunki ryb jak strzebla potokowa, śliz, piskorz i głowacz białopłetwy. Ich naturalne siedliska są prawnie chronione. Wszelkie meliorację, które niektórzy uważają za oznaki cywilizacyjnego opóźnienia Polski w porównaniu z państwami zachodnimi, są bardziej szkodliwe niż pożyteczne. W dzisiejszych czasach na całym świecie widoczne są raczej odwrotne tendencje, a mianowicie próby odzyskania naturalnych warunków kiedyś zniszczonych przez np. melioracje.

Szczególnie szkodliwe jest usuwanie drzew znad brzegów rzek, prostowanie koryt czy osuszanie terenów wokół rzek. W zanurzonych w wodzie korzeniach żyją przecież ryby - często cenne gatunki. Ponadto drzewa są jedyną skuteczną i naturalną ochroną przed powodziami.

Zagrożeniem dla naturalnego stany Doliny Pilicy są także:
- obniżanie się poziomu wód gruntowych;
- odwadnianie łąk i pastwisk;
- zaprzestanie przez mieszkańców procesu koszenia trawy i wypasu zwierząt,
- częste przekształcanie łąk na grunty orne.

Nieregularny brzeg Pilicy w okolicy Tomaszowa

W niektórych miejscach jest rzeczywiście głęboko

Krajobraz brzegowy
Nieuregulowane, meandrujące koryta polskich rzek (np. Pilicy) potrafią zmieniać swój bieg po każdym przejściu głębszej wody. Typowa roślinność nadbrzeżna to wielogatunkowe lasy łęgowe - ze względu na swoje bogactwo gatunkowe porównywana bywa do dżungli. Dla krajobrazu Pilicy charakterystyczne są także wysokie skarpy dolin rzecznych, porośnięte bujnymi trawami. Z ich krawędzi roztaczają się malownicze widoki na rozległe łąki i pastwiska. Niektóre doliny rzeczne otoczone są bagnami.

Piaszczyste wysepki porośnięte trawą

www.moj-ogrodnik.pl

Fauna : ptactwo rzeczne
Nad brzegami polskich rzek np. Pilicy spotkać wiele chronionych gatunków ptaków takich jak:
- czajka,
- rycyk,
- zimorodek,
- derkacz,
- krwawodziób,
- dziwonia;
- batalion,
- bączek,
- bąk,
- błotniak stawowy,
- cyranka,
- czernica,
- gąsiorek,
- lelek,
- nurogęś,
- podróżniczek,
- rybitwa białoczelna i rybitwa czarna,
- trzmielojad czy remiz.

W znacznych zagęszczeniach występują też bociany białe i czarne, krzyżówki, załuszniki, błotniaki łąkowe derkacze, jarzębatki kropiatki, lerki i świergotki polne. Obszar Doliny Pilicy jest chroniony w ramach sieci Natura 2000 jako obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia).

www.moj-ogrodnik.pl

Pilica na www.moj-ogrodnik.pl

Obszar jest uznawany za ostoję ptasią o randze krajowej,ponieważ ma ogromne znaczenie dla ptaków środowisk podmokłych (około 60 gatunków ptaków związanych z takimi terenami). Wiele gatunków przystępuje tu także do lęgów (np. sieweczka obrożna, piskliwiec).

Tekst i zdjęcia: Kasia Dulko, 2009 - Galeria zdjęć z Pilicy