Planowanie ogrodu warzywnego

Każde sąsiedztwo istot żywych wywołuje konkurencję o wodę, światło i składniki pokarmowe, także w obrębie własnego gatunku. Rośliny wpływają na siebie ujemnie przez różnego rodzaju wydzieliny i substancje lotne. To zjawisko nazywamy allelopatią. Dzięki zastosowaniu odpowiednich kroków możemy zmaksymalizować wykorzystanie powierzchni danego pola oraz zwiększyć jego bioróżnorodność, a także ochronę roślin przed szkodnikami.

Oto kilka przykładów korzystnego i niekorzystnego współwystępowania najpopularniejszych warzyw z innymi roślinami:
CEBULA korzystne współdziała z takimi gatunkami, jak: ogórek, sałata głowiasta, pomidor, koperek, pietruszka
(a niekorzystne relacyjnie są): ziemniak, kapusta, marchew, rzodkiewka
SELER (korzystne): por, marchew, ogórek, rumianek, ogórecznik
(niekorzystne): ziemniak, kukurydza cukrowa
RZODKIEWKA (korzystne): groch, kalarepa, sałata głowiasta, marchew, por, szpinak, pomidor, rumianek, pietruszka, truskawka
(niekorzystne): cebula, ogórek, kapusta chińska
POMIDOR (korzystne): cebula, seler, rzodkiewka, por, papryka, kapusty, ogórek, fasola karłowa, ogórecznik, koper, czosnek, pietruszka, mięta pieprzowa, szczypiorek, nagietek
(niekorzystne): burak ćwikłowy, marchew, ziemniak, groch, nasturcja wielka
PAPRYKA(korzystne): ogórek, kalarepa, pomidor
(niekorzystne): fasola tyczna i karłowa
OGÓREK (korzystne): kapusta, burak ćwikłowy, seler, cebula, koper, ogórecznik, nasturcja wielka, czosnek, pietruszka, nagietek, słonecznik
(niekorzystne): pomidor (na ogórka pomidor działa nie korzystnie gdyż pomidor ma większe wymagania glebowe, a do tego ogórek ma płytszy system korzeniowy. W konkurencji o pierwiastki znajdujące się w glebie ogórek przegrywa. Więc jeśli musimy sadzić je razem to pod ogórki zastosujmy większe nawożenie, częściej podlewajmy oraz stosujmy ściółkowanie gleby), rzodkiewka, ziemniak, truskawka, szałwia, rozmaryn

W uprawie warzyw pomocne są także dodatkowe poniższe czynności:
1. Uprawa współrzędna jest zabiegiem polegającym na równoczesnej uprawie wielu gatunków roślin na tej samej grządce.
2. Płodozmian jest corocznym, planowym zmianowaniem gatunków roślin na określonej powierzchni uprawy.

W tak intensywnej uprawie, jaką jest ogród warzywny, ważna jest ochrona gleby przed zubożeniem jej w składniki pokarmowe oraz nasyceniu w trujące składniki przemiany materii. Ciągły cykl zmiany gatunków dodatkowo powoduje, iż brak jest kumulacji patogenów charakterystycznych dla danego gatunku. Bardzo często dzieli się rośliny ze względu na pokrewieństwo botaniczne, gdyż atakowane są przez te same szkodniki i choroby. Inną metodą jest wyselekcjonowanie gatunków o dużych, średnich i małych wymaganiach glebowych oraz tych głęboko korzeniących się - z przeznaczeniem na zielony nawóz.

W czasie długiego okresu wegetacji w uprawie współrzędnej możliwe jest stosowanie tzw. przedplonu, międzyplonu oraz poplonu.
1. Przedplonem mogą być warzywa o krótkim okresie wegetacji, jak: rzodkiewka, sałata czy cebula sałatkowa, które wprowadzamy przed główną uprawą najczęściej ciepłolubnych warzyw (pomidor, papryka, ogórek).
2. Międzyplon może być prowadzony w przestrzeniach między już rosnącymi warzywami małej wielkości. Jest także dopuszczalny przy głęboko korzeniących się roślinach, bądź łącznie z gatunkiem o długim okresie wzrostu.
3. Poplon natomiast jest formą przedłużenia okresu wegetacji.

Autor: Beata Dulko-Kaszowska
Wybrane zdjęcia: Marta Stąpor