Altany i pergole podkreślają kompozycję ogrodu

Altana to ozdobna budowla ogrodowa o lekkiej, ażurowej formie architektonicznej, która służy do wypoczynku i obserwacji ogrodu. Stanowi także osłonę przed deszczem i słońcem.

W historii możemy spotkać jej różne formy, poczynając od ciennika (kręgu drzew) w starożytności, antycznych i średniowiecznych świątyń, a następnie kapliczek, rotund, ruin i baszt. Dopiero w swobodnych parkach krajobrazowych powstały współcześnie dobrze kojarzone lekkie pawilony ogrodowe, kioski i chińskie pagody.

Forma altany może być otwarta bądź zamknięta, zbudowana z drewna lub murowana. Co najważniejsze, ta budowla architektoniczna posiada swoje miejsce w ogrodzie. Buduje się ją przy ścieżce czy zakończeniu głównej alei, dzięki czemu tworzy punkt widokowy na cały ogród.

W przeciwieństwie do altan, pergola jest rzędem słupów, które podtrzymują poziomą konstrukcję kratową. Jako podpora dla pnączy jej celem jest ocienienie tarasów i ścieżek, więc najczęściej lokowana jest przy głównych alejach i ścieżkach (wolnostojące pergole) oraz budynkach - krótko, w miejscach odpoczynku mieszkańców.

Pergola

Altana w Warszawskich Łazienkach

Pergole pochodzą z krajów o ciepłym klimacie. Bardzo powszechne były w Starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. W Średniowieczu pergole pojawiały się w ogrodach pokryte różami, symbolizującymi kwiaty Maryi Dziewicy i krew męczenników. W Renesansie i Baroku stały się częścią labiryntów, lecz ich konstrukcja bardzo często była także roślinna.

Tworzywem z jakiego może zostać utworzona pergola czy altana jest:
-roślina
-drewno
-cegła
-kamień
-beton
-metal.

Praktycznie jedynym gatunkiem, z którego możemy utworzyć altanę i pergolę roślinną jest wierzba (Salix sp.). Długie, wiotkie pędy z łatwością korzenią się w ziemi. Zaraz po ścięciu można poddać wierzbę bardzo częstym cięciom.

Drewniana pergola w Istambule

Chińska altana w ogrodzie japońskim

Najdroższe i najładniejsze są słupy murowane z kamienia naturalnego i sztucznego oraz słupy betonowe. Kamieniem naturalnym może być piaskowiec i dolomit, gdyż poddają się z łatwością obróbce. Z kamienia sztucznego wybierzmy cegłę klinkierową, która zachowuje ładną barwę i czystą powierzchnię. W obu przypadkach spoiwem jest zaprawa cementowa dodatkowo barwiona.

Słupy betonowe dzięki zastosowaniu dodatkowych prętów stalowych mogą wytrzymać bardzo duży ciężar. Atutem jest także fakt, iż można je wykonać na miejscu bez dodatkowych kosztów transportu. Ze względów estetycznych zalecana jest obróbka mechaniczna bądź nałożenie warstwy innego materiału:
-odpowiednie kruszywo;
-gładzenie, zdrapywanie, wymywanie (nadanie faktury);
-kamień naturalny, sztuczny.

Altana

Altana w głównym punkcie widokowym

Słupy metalowe i drewniane także mają swoje wady i zalety. Ich konstrukcja jest podobna, choć przy drewnie ważne jest, aby nie osadzać go bezpośrednio w ziemi czy ławie betonowej (a oddzielić elementami metalowymi), gdyż łatwo ulega biodegradacji.

Autor tekstu: Beata Dulko