Natalia Wolska: kompleksowa pomoc w zarządzaniu środowiskowym

Natalia Wolska o systemach zarządzania

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Czym zajmuje się firma Q-PC?

Natalia Wolska:
Q-PC Sp. z o.o. zajmuje się doradztwem i szkoleniami z zakresu wdrażania i doskonalenia systemów zarządzania. Obsługujemy pełen zakres systemów zarządzania według międzynarodowych norm, takich jak ISO 9001:2008, PN-N-18001:2004, wspomniane wcześniej ISO 14001:2004 i wiele innych. Nasi konsultanci wdrażają również System Ekozarządzania i Auditu EMAS, a jeden z nich jest akredytowanym przez PCA weryfikatorem EMAS.

Q-PC posiada zespół ekspertów z całej Polski wyróżniających się praktycznym podejściem, w przemyśle, handlu i usługach, zarówno w polskich jak i międzynarodowych firmach. Konsultanci posiadają szerokie doświadczenie we wdrażaniu systemów zarządzania w różnego rodzaju organizacjach. W projektach wdrożeniowych kładziemy największy nacisk na tworzenie wartości dodanej w oparciu o podejście procesowe, ale przede wszystkim podejście biznesowe.

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Co to jest ISO 14001 i EMAS?
Natalia Wolska:
ISO 14001 jest uznaną międzynarodową normą określającą wymagania wobec efektywnych Systemów Zarządzania Środowiskowego (SZŚ). Wdrożenie ISO 14001 jest całkowicie dobrowolne. ISO 14001 przeznaczona jest dla wszystkich organizacji, niezależnie od rodzaju i wielkości, które podejmują działania ukierunkowane na rzecz troski o środowisko naturalne.

EMAS jest prawnie usankcjonowanym SZŚ Wspólnoty Europejskiej, obowiązującym na obszarze UE. Podstawowe zasady systemu określa Rozporządzenie 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. Rozporządzenie jest w pełni kompatybilne z normą ISO 14001. Pierwszy załącznik Rozporządzenia opisujący wymagania SZŚ wykorzystuje dosłowne sformułowania ISO 14001, a co za tym idzie – wdrożenie ISO 14001 można traktować, jako krok w kierunku rejestracji w systemie EMAS.

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Jakie są najistotniejsze wymagania normy ISO 14001 i Rozporządzenia EMAS?
Natalia Wolska:
Norma ISO 14001 oraz Rozporządzenie EMAS zawiera szereg wytycznych, jakie powinien spełniać SZŚ. System musi spełniać wymagania opisane w normie/Rozporządzeniu, aby pozytywnie przejść proces certyfikacji (w przypadku ISO 14001) / rejestracji (EMAS).

Jak wspomniałam wcześniej wdrożenie i przystąpienie do certyfikacji/rejestracji jest całkowicie dobrowolne. Warto zwrócić uwagę, iż norma ISO 14001, jak również Rozporządzenie EMAS nie stawiają sprecyzowanych, liczbowych wymagań odnośnie ograniczenia negatywnego wpływu organizacji na środowisko. Zasada jest prosta: zadaniem sprawnie działającego systemu w organizacji, jest minimalizacja jej szkodliwych działań względem środowiska, a także ograniczenie ryzyka związanego z ich potencjalnym wystąpieniem (np. awarie).
Istotnym punktem programów jest ciągłe doskonalenie systemu, do którego organizacja musi się zobowiązać. Koncepcja ciągłego doskonalenia oparta jest na cyklu Deminga, znanego również, jako cykl PDCA (Plan-Do-Check-Act). Prawidłowa realizacja każdego z etapów cyklu, pozwala osiągnąć efekt spirali, której każde kolejne działanie jest lepsze, co prowadzi do ciągłej poprawy wyników.

Warto wiedzieć, iż do podstawowych wymagań ISO 14001 i EMAS należy również zgodność z wymaganiami prawnymi i innymi, do których zobowiązała się organizacja. Ponadto istnieje obowiązek sporządzenia i udokumentowania celów, zadań oraz polityki środowiskowej. Istnieje również szereg wytycznych dotyczących dokumentacji systemu, która niewątpliwie przysparza organizacjom wiele problemów.

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Jakie są różnice miedzy ISO 14001, a EMAS?
Natalia Wolska:
Mimo wielu podobieństw, które starałam się częściowo przedstawić, istnieją różnice między tymi systemami. Po pierwsze jak wspomniałam ISO 14001 jest normą międzynarodową, natomiast Rozporządzenie EMAS jest aktem prawnym umożliwiającym rejestrację organizacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Jednym z dodatkowych wymagań EMAS w stosunku do ISO 14001, jest obowiązek publikacji deklaracji środowiskowej oraz listy aspektów środowiskowych. Istnieją również różnice związane z częstotliwością auditów, akredytacją weryfikatorów i inne.

Ponadto w przypadku ISO 14001 nie istnieje centralny rejestr organizacji, które otrzymały certyfikat, jako potwierdzenie wdrożenia SZŚ według ISO 14001, w przeciwieństwie do rejestracji w EMAS. W świetle ustawy o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) z dnia 12 marca 2004 r. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska ma obowiązek prowadzenia rejestru krajowego organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS. Lista zarejestrowanych organizacji publikowana jest na stronie http://www.emas.mos.gov.pl/.

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Jak wygląda popularność SZŚ w Polsce i na świecie?
Natalia Wolska:
W związku z brakiem centralnego rejestru organizacji posiadających certyfikat ISO 14001, wszelkie dane publikowane na ten temat są szacunkowe. Liczne artykuły przedstawiają wzrost popularności SZŚ wg ISO 14001. Według danych publikowanych przez ISO (International Organization for Standardization) od roku 2005 obserwuje się dynamiczny wzrost liczby organizacji posiadających certyfikowany SZŚ wg normy ISO 14001. W pierwszej czwórce, pod względem liczby organizacji posiadających certyfikat ISO 14001, znalazły się: Chiny, Japonia, Hiszpania i Włochy. W Polsce również obserwuje się wzrost zainteresowania certyfikowanymi SZŚ. Pod koniec roku 2004 certyfikaty ISO 14001 posiadało 750 organizacji, a pod koniec 2006 było ich 1339.

Według informacji zamieszczonych przez Ministerstwo Środowiska, w Polsce w systemie EMAS zarejestrowano 18 organizacji i 25 obiektów (stan na dzień 11.08.2009). Według danych opublikowanych przez R. Peglau w styczniu 2006 największą liczbę organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS odnotowano w Niemczech. Na terenie Niemiec stwierdzono 1 979 organizacji tego typu, szacuje się, że w roku 2006 w unijnym rejestrze EMAS znajdowało się ok. 3200 organizacji.

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Jakie są korzyści z wdrożenia SZŚ?
Natalia Wolska:
Wdrożenie SZŚ wiąże się z licznymi korzyściami jak również z kosztami, które organizacja musi ponieść w trakcie wdrażania i utrzymania SZŚ. Korzyści możemy podzielić na ekonomiczne i pośrednie. Do korzyści ekonomicznych zaliczamy między innymi obniżenie wydatków związanych z opłatami środowiskowymi i karami; oszczędności wynikające ze zmniejszenia zużycia surowców i mediów; przychody uzyskane dzięki odzyskowi surowców wtórnych; oszczędności wynikające z usprawnienia gospodarki materiałowej; korzyści płynące z ogólnej poprawy funkcjonowania organizacji; zmniejszenie kosztów ubezpieczenia.

Natomiast, jako korzyści pośrednie rozumiemy rozwój organizacji; poprawa pozycji rynkowej i konkurencyjności; uniknięcie bezpośrednich barier rynkowych; wzrost zaufania i zadowolenia klientów; czy uzyskanie dodatkowego atutu w oczach potencjalnych inwestorów.

Redakcja mój-Ogrodnik.pl
Jak wygląda proces wdrożenia SZŚ i ile trwa?
Natalia Wolska:
Proces wdrażania systemu wg ISO 14001 z pomocą konsultantów Q-PC, realizowany jest w następujących etapach:
1. Wstępny przegląd środowiskowy
2. Szkolenia dla grupy wdrożeniowej i kadry zarządzającej
3. Identyfikacja aspektów środowiskowych i ocena ich znaczenia
4. Opracowanie polityki środowiskowej, celów i programów środowiskowych
5. Projektowanie dokumentacji systemowej
6. Uruchomienie prac wdrożeniowych
7. Szkolenie auditorów wewnętrznych
8. Weryfikacja wdrożonego systemu
9. Certyfikacja (prowadzona przez niezależną jednostkę certyfikującą)

Standardowo każdy projekt wdrażania trwa minimum pół roku. Natomiast istnieje wiele czynników, które mają wpływ na czas realizacji projektu, tj. liczba osób stanowiąca grupę wdrożeniową, branża organizacji, wpływ organizacji na środowisko, zaangażowanie ze stronny kadry zarządzającej i inne.

Dziękuję za rozmowę,
Katarzyna Dulko
Redakcja Mój-Ogrodnik.pl
Dodatkowe informacje na stronie: www.qpc.pl