Zielononóżka kuropatwiana - to tradycyjna rasa kur, uznana za rasę polską już w 1894 roku. Kiedyś zwana była kurą galicyjską i traktowana jako symbol patriotyzmu. Jej cechy charakterystyczne to kuropatwiane upierzenie (dla niewtajemniczonych - czerwono brązowe), a na nim zielone skoki.
Dlaczego o niej piszemy? Ponieważ to historycznie "szczęśliwa kura", taka, która ma nie tylko przyjemne życie, ale i daje zdrowe jajka. Od zawsze żyła na wolności, biegała po łąkach, sadach. Cechuje ją silny instynkt wodzenia kurcząt i wysokie umiejętności poszukiwania pokarmu - dlatego świetnie wykorzystuje pastwiska. Nawet oddalając się w ciągu dnia o kilometr od kurnika, potrafi wrócić do niego na noc.
Dobre jaja
To jaja od szczęśliwej zielononóżki kuropatwianej. Rocznie potrafi zmieść nawet 200 jaj, o dużym żółtku. Jej mięso natomiast ma najniższą zawartość tłuszczu surowego.
Dobre życie
Kura rodzimej rasy, hodowana w gospodarstwie ekologicznym, daje naturalne produkty. Żyje w małym stadzie, biega po łące, ma wolność spędzania czasu i karmę, która nie stymuluje sztucznie jej nośności. ma powietrze i słońce - to takie proste, a tak rzadkie w życiu kur. Tak rzadkie - ponieważ większość kur na świecie i w Polsce żyje po to, by dawać jajka i mięso człowiekowi - i to w klatkach hal przemysłowych. Wszystko w ramach prawa.
W Polsce hodowanych jest około 55 milionów kur. Dają około 550 tys. ton jaj rocznie. Ogromne gospodarstwa, które mają po kilka tysięcy kur, pokrywają 60% rynku. Resztę zapewniają małe gospodarstwa, mające około setki kur. Kilkanaście procent idzie na eksport.
REGULACJE PRAWNE I REALIA
Rozporzadzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2 września 2003 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 167, poz. 1629) - istotne tu są artykuły rozdziału siódmego: Minimalne warunki utrzymywania drobiu.
KLATKI zamiast kurnika
(…) § 42. W przypadku utrzymywania kur nieśnych (* kura nieśna - dorosły ptak płci żeńskiej z gatunku Gallus domesticus, który osiągnął dojrzałość nieśną i jest utrzymywany w celu produkcji jaj nieprzeznaczonych do wylęgu, czyli na jaja do jedzenia), w gospodarstwach utrzymujących co najmniej 350 sztuk ptaków, kury nieśne w pomieszczeniu inwentarskim utrzymuje się:
1) w zmodyfikowanych klatkach jednopoziomowych lub wielopoziomowych;
2) bez klatek jednopoziomowo lub wielopoziomowo.
MIEJSCE i WYPOSAŻENIE
(..) klatkę wyposaża się w:
1) pojemnik na paszę, którego minimalną długość ustala się, mnożąc 0,12 m przez liczbę ptaków w klatce;
2) urządzenia do pojenia:
a) pojemnik na wodę, którego minimalną długość ustala się, mnożąc 0,12 m przez liczbę ptaków w klatce, lub
b) co najmniej 2 poidła kubeczkowe, dostępne dla każdej z kur znajdujących się w klatce, lub
c) co najmniej 2 poidła kropelkowe, dostępne dla każdej z kur znajdujących się w klatce;
3) gniazdo;
4) grzędy, których minimalną długość ustala się, mnożąc 0,15 m przez liczbę ptaków w klatce;
5) ściółkę.
2. Powierzchnia klatki, w przeliczeniu na kurę nieśną, powinna wynosić co najmniej 0,075 m2 (...)
3. Wymiary powierzchni użytkowej klatki bez gniazda powinny wynosić:
1) szerokość - co najmniej 0,3 m;
2) wysokość - co najmniej 0,45 m, przy czym nachylenie podłogi - nie więcej niż 8° lub 14 %.
4. Wysokość klatki, z wyjątkiem powierzchni użytkowej, powinna wynosić co najmniej 0,2 m.
5. Klatkę wyposaża się w urządzenie do skracania pazurów.
TŁOK i WALKA O PRZEŻYCIE
§ 44. (…) maksymalna obsada kur nieśnych na m2 powierzchni podłogi w pomieszczeniu inwentarskim powinna wynosić 9 sztuk.
2. Ściółka powinna zajmować co najmniej 1/3 powierzchni podłogi w pomieszczeniu inwentarskim, przy czym powierzchnia ściółki, w przeliczeniu na jednego ptaka, powinna wynosić co najmniej 0,025 m2.
3. Podłogę i wyposażenie w pomieszczeniu inwentarskim wykonuje się w sposób zapewniający podtrzymywanie wszystkich zwróconych ku przodowi pazurów nogi ptaka. (…)
5. W przypadku utrzymywania kur nieśnych na kilku poziomach, między którymi kury mogą się swobodnie poruszać:
1) dopuszcza się stosowanie nie więcej niż 4 poziomów;
2) wysokość między poziomami powinna wynosić co najmniej 0,45 m;
3) poziomy ustawia się tak, aby zapobiec spadaniu nieczystości na niższy poziom;
4) urządzenia do karmienia i pojenia umieszcza się w sposób umożliwiający każdej z kur jednakowy dostęp do tych urządzeń(...)
9. Kurom nieśnym na wybiegu zapewnia się ochronę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i zwierzętami drapieżnymi, a w razie potrzeby dostęp do urządzeń do pojenia.
§ 45. 1. W pomieszczeniach inwentarskich dla kur nieśnych poziom hałasu powinien być zminimalizowany.
2. Pomieszczenia inwentarskie dla kur nieśnych, ich wyposażenie oraz sprzęt czyści się i dezynfekuje każdorazowo przed wstawieniem nowej partii ptaków.
ROZUMIENIE CZYSTOŚCI przez usuwanie martwych ptaków
3. Pomieszczenia inwentarskie, w których utrzymuje się kury nieśne, ich wyposażenie oraz sprzęt utrzymuje się w czystości; w szczególności odchody usuwa się regularnie, a padłe ptaki - co najmniej raz na dobę.
§ 46. 1. Klatkę konstruuje się tak, aby:
1) uniemożliwić ucieczkę ptaków;
2) wyeliminować możliwość urazów i okaleczeń u ptaków;
3) zapewnić osobie obsługującej swobodne wyjmowanie i wkładanie ptaków do klatki.
Lekarz weterynarii lub technik weterynarii oraz osoba obsługująca pod nadzorem lekarza weterynarii lub technika weterynarii mogą w celu przeciwdziałania wydziobywaniu piór i kanibalizmowi przycinać kurczętom do ukończenia 9. dnia życia dzioby.
Te przepisy na pewno nie spodobałyby się kurom. Niestety większość nie ma nic do powiedzenia. W Unii Europejskiej w klatkach żyje zamkniętych około 240 milionów kur niosek. Cierpią poważne problemy związane z takimi warunkami. Każda z nich ma przestrzeń życiową mniejszą od kartki papieru w drukarce, po pięć w jednej klatce, w kilku poziomach nad sobą. Cierpią w rozumieniu takich stanów jak strach, frustracja i ból. To tzw. system konwencjonalny - będzie zniesiony w Unii Europejskiej w 2012, ale nowe przepisy tylko zwiększą przestrzeń życiową kury o 50 cm2. To systemy, które nie pozwalają kurom na ich normalne zachowania.
Informacje: Publikacja "Kupuj jajka z głową " Klub GAJA, 2008