Znaczenie gleby w rolnictwie i ochronie środowiska

Gospodarstwo rolne ekologiczne na Litwie

Sad owocowy na Litwie

Bioróżnorodność bogactwem gleby

Gleba, definiowana jako najbardziej zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej składająca się z cząstek mineralnych, materii organicznej, wody, powietrza i organizmów żywych, jest największym środowiskiem życia organizmów występujących w biosferze. Z uwagi na to, że proces glebotwórczy przebiega powoli (nawet tysiące lat) zasoby gleb uznaje się za nieodnawialne.

Glebowa materia organiczna składa się:
- ze szczątek korzeni roślin,
- z liści,
- odchodów organizmów żywych,
- samych żywych organizmów (bakterie, grzyby, dżdżownice, inne zwierzęta);
- próchnicy (humusu), która jest końcowym produktem rozkładu materii na skutek powolnego działania organizmów żyjących w glebie.

Procesy glebotwórcze

Gleba jest stale budowana i rozkładana, co powoduje uwalnianie dwutlenku węgla do atmosfery oraz jego ponowne wiązanie w procesie fotosyntezy. Materia organiczna odgrywa kluczową rolę w podtrzymaniu głównych funkcji gleby, jest podstawowym parametrem żyzności gleb oraz przeciwdziałania erozji. Często w systemach uprawowych, które dążą do większej specjalizacji i upraw monokulturowych ta materia nie jest w wystarczającym stopniu odbudowywana.

Zalety

Gleba dostarcza nam pożywienia, biomasę oraz surowce. Służy ona jako platforma dla krajobrazu i działalności człowieka, jako archiwum historii naturalnej oraz odgrywa istotną rolę jako naturalne siedlisko i miejsce gromadzenia zasobów genetycznych. Gleba magazynuje, filtruje i przekształca wiele substancji, w tym wodę, składniki odżywcze i węgiel. Stanowi ona w rzeczywistości największy „magazyn” zasobów węgla na ziemi (1 500 gigaton). Powyższe funkcje gleby należy chronić ze względu na ich znaczenie zarówno dla środowiska, jak i w kontekście ekonomiczno-społecznym.

Więcej w artykule: Współczesne zagrożenia dla gleby powodowane rolnictwem w dziale Ekologia.
Opracowanie definicji: styczeń 2009