Czy ubrania mogą być FAIR?

Na jednym końcu łańcucha dostaw znajduje się rynek zbytu, zdominowany przez znane marki i sieci odzieżowe, które kontrolują 75% rynku odzieżowego. Na drugim końcu znajduje się produkcja zlecana podwykonawcom, głównie z krajów słabiej rozwiniętych. 60% światowej produkcji ubrań odbywa się w Azji (przede wszystkim w Chinach, Indiach, Bangladeszu, Sri Lance), gdzie zatrudnionych jest ponad 100 milionów pracowników. Ich prawa są ustawicznie łamane.

Główne problemy, z jakimi zmagają się pracownicy, głównie kobiety i młode dziewczęta w wieku od 16 do 25 lat, to:
• głodowe wynagrodzenia (w zależności od kraju osiągające od 16% do 58% pensji wystarczającej na życie);
• nadmiernie wydłużony czas pracy (nawet ok. 80 tygodniowo);
• brak zabezpieczeń socjalnych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;
• odbieranie praw związkowych;
• molestowanie seksualne oraz psychiczne.

Fot. Simon Rawles

FAIRTRADE

Dodatkowo brak dbałości o środowisko naturalne, w tym jego dewastacja to problem, który także towarzyszy produkcji odzieży. Jej wytwarzanie wiąże się z wykorzystaniem olbrzymich ilości wody i energii oraz stosowaniem toksycznych substancji, tj. pestycydów i nawozów sztucznych, barwników i wybielaczy, zanieczyszczających gleby i wody gruntowe.

Co może zrobić każdy z nas, by wybierać ubrania, które są FAIR?

Nie dać się nadkonsumpcji. Robiąc zakupy warto zastanowić się, czy faktycznie potrzebujemy nowych ubrań. Stare ubrania mogą być jeszcze w dobrym stanie i odrobina kreatywności może sprawić, że znowu zaczną się nam podobać. Ubrania można także wymieniać podczas swapu. Imprezy swapowe zyskują coraz większą popularność także w Krakowie, gdzie regularnie organizują je m.in. Biblioteka Klubu Kuźnia, Kawiarnia Cisza, Kawiarnia Cafe Szafe. Można także wybierać ubrania z recyklingu, przyczyniając się tym samym do zmniejszenia ilości odpadów.

Wybierać ubrania z materiałów przyjaznych środowisku, takich, jak np. len polski, bawełna ekologiczna, konopie lub bambus, których produkcja łączy się z eliminacją szkodliwych pestycydów lub ograniczeniem zużycia wody.

Kupować ubrania wyprodukowane w ramach Sprawiedliwego Handlu. Na rynku dostępne są już produkty z bawełny certyfikowanej Fairtrade, co oznacza, że producenci bawełny z krajów rozwijających się zostali należycie opłaceni. Bawełna ta stanowi ok. 1% całkowitej produkcji bawełny na świecie, ale warto zwrócić uwagę na to, że jej sprzedaż od 2006 r. wzrosła 5-ciokrotnie.

Marki, oferujące modę bardziej przyjazną ludziom i środowisku, polscy konsumenci znajdą w przewodniku Polskiej Zielonej Sieci - Dobre zakupy .

Mauritius, fot. Manfred Winner

Sprawiedliwy handel

Co to jest Sprawiedliwy Handel?

Sprawiedliwy Handel to ruch na rzecz partnerskiej współpracy z producentami z krajów ubogiego Południa. Mieszkańcy Afryki, Azji i Ameryki Południowej pracują przy produkcji kawy, czekolady, herbaty, bawełny, egzotycznych owoców i wielu innych artykułów, które codziennie kupujemy w sklepach. Za swoją pracę powinni dostawać uczciwą zapłatę, a praca ta nie może zagrażać ich zdrowiu. Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu ma przypomnieć, jak wiele w tym względzie zależy od konsumentów.

Na polskim rynku znaleźć można coraz więcej produktów z certyfikatem Fairtrade, który gwarantuje, że drobni producenci i pracownicy otrzymali uczciwą ceną za oferowane przez siebie produkty. Jak wynika z pierwszych ogólnoświatowych badań , przeprowadzonych także w Polsce, certyfikat ten rozpoznaje już 25% polskich konsumentów. Gdy przychodzi do decyzji zakupowych, 4% respondentów wybiera produkty ze znakiem Fairtrade na opakowaniu (głównie kawę, czekoladę i herbatę), choć najczęściej kupują je okazjonalnie, a nie regularnie. Prawdopodobnie odsetek ten byłby wyższy, gdyby produkty Fairtrade były powszechnie dostępne. Z badania wynika, że produkty ze znakiem Fairtrade są najczęściej kupowane w supermarketach oraz w sklepach ekologicznych i ze zdrową żywnością.

W Krakowie konsumenci mogą znaleźć te produkty w następujących miejscach:

• w kawiarniach: Finka Cafe (ul. Warszauera 1), Esze (ul. Józefa 18), Kawiarni Naukowej (ul. Jakuba 29-31), Papuamu (ul. Romanowicza 15), Wine Garage (ul. Poselska 20 oraz ul. Józefitów 8), Karma (ul. Krupnicza 12), Filmowa Cafe (ul. Krasińskiego 34), pracownia k. - przestrzeń dzieci (Rynek Podgórski 2/7)
• w sklepach: Pan Zielonka (ul. Dąbrówki 4/1), Piekarnia Mojego Taty (ul. Meiselsa 6), Dary Natury (ul. Krakowska 21), Naturalny Sklepik - Galeria Smaku (ul. Krupnicza 8), Natura ( ul. Krupnicza 21), Melasa (ul. J. Dietla 45/10)

Wszystkie powyższe miejsca opisane są w Spacerowniku, czyli przewodniku Polskiej Zielonej Sieci po miejscach przyjaznych świadomym konsumentom. Dodatkowo produkty certyfikowane Fairtrade ofertują także supermarkety: Alma, Tesco i Bomi oraz stacje benzynowe Orlen (kawa).