Azalie i różaneczniki należą do jednej rodziny i rodzaju Rhododendron. Obejmują zarówno zimozielone jak i bezlistne w czasie zimy drzewa i krzewy. Pochodzą z Wschodniej Europy, Azji, Oceanii i Ameryki Północnej. Ich środowiskiem są obszary od gęstych lasów po górską tundrę w różnych wysokościach względem morza.
Rodzaj Rhododendron charakteryzuje się zdrewniałymi, jasnobrązowymi pędami, lancetowatymi liśćmi oraz dzwonkowatymi kwiatami wyrastającymi pojedynczo lub w gronach od późnej jesieni do późnego lata.
W Polsce ze względu na zimny klimat uprawiane są zimozielone odmiany różaneczników i azalie obejmujące kilka grup odmian o odmiennym kształcie kwiatu, kolorze oraz czasu kwitnienia.
Ogrodnik amator rozróżni w swoim ogrodzie azalię wielkokwiatową od japońskiej. Ta pierwsza kształtem i wielkością krzewu przypomina zimotrwały różanecznik. Może osiągnąć 2-3 metry wysokości, jej liście są jasnozielone, sezonowe, kwiaty duże o średnicy do kilku cm. Azalia japońska jest natomiast niskim, miniaturowym krzewem o liściach częściowo trwałych zimą (dwusezonowe), długości do 4 cm, a kwiatach także o wiele mniejszych, jednak obficie obsypujących krzew. Ich pokrój jest kulisty, lecz są bardziej szersze niż wyższe. A w czasie suszy należy je podlewać.
W uprawie azalia jest łatwiejsza do utrzymania ze względu na sezonowość liści, sprawia to iż jest mniej wrażliwsza na silne mrozy, suche wiatry zimą i niedobór wody. Jednak tak jak różanecznik odpowiada jej stanowisko słoneczne, różaneczniki -kilka godzin cienia w ciągu dnia, zaciszne, a gleba żyzna, raczej wilgotna, przepuszczalna i przede wszystkim kwaśna o odczynie od 4,5 do 5,5.
Praktyczna uwaga: różaneczniki i azalie płytko się korzenią, a więc nie sadzimy ich zbyt głęboko (na dokładną wysokość jaką miały w pojemniku) i korujemy tylko nieznacznie.
Przeczytaj także: Pielęgnacja roślin wrzosowatych
Różaneczniki i azalie lubią towarzystwo roślin kwasolubnych, takich jak klony japońskie, kaliny, hortensje, pierisy, enkiant, kalmie, wrzosy, wrzośce oraz wszelkie iglaki. Doskonałym wykończeniem rabaty może być: barwinek pospolity, gauteria pełzająca, rumianka japońska, zawilec gajowy, funkie i paprocie. Z roślin liściastych różaneczniki możemy łączyć z piwonią drzewiastą, dereniem, tawułą, irgą i berberysem.
Największym wrogiem różaneczników i azalii jest opuchlak truskawkowiec, którego postać larwalna podgryza korzenie rośliny, a dorosłe chrząszcze wygryzają liście nocą. Atakują je także mszyce, tarczniki, mączlik różanecznikowy oraz choroby: mączniak prawdziwy, zamieranie pąków azalii, zgnilizna twardzikowa kwiatów azalii, srebrzystość liści, zgnilizna korzeni i chloroza liści.
Autor: Beata Dulko-Kaszowska