Wichrowe wzgórza, wrzosy, wrzośce i miód wrzosowy

Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego miód wrzosowy tak rzadko występuje w sprzedaży i jest dużo droższy niż lipowy czy wielokwiatowy? To proste - cenne wrzosy nie są uprawiane masowo w Polsce, chociaż jako roślina wrzosy nie mają wielu wymagań. Kwitnie tylko wczesną jesienią, ale niesamowicie zdobi i oplata zapachami każdy ogródek. Warto posadzić, nawet jak nie planujemy wyrabiać dającego odporność miodu wrzosowego.
Wrzosiec z rodziny wrzosowatych Wrzosiec z rodziny wrzosowatych

Fioletowe pola Szkocji, ogródki pełne owadów miododajnych, zdrowotne napoje, poezja przeplatana z esencją barw - tak kojarzymy jesienne wrzosy. Czasem mylone z wrzoścami, czasem nawet z lawendą, zrywane bezprawnie w lasach, uprawiane w naprawdę niewielu miejscach w Polsce, zaczynają kwitnąć wczesną jesienią zwiastując koniec lata .... w czym tkwi sekret WRZOSÓW (Wrzos, Calluna vulgaris)?

Oryginalnie
Wrzos to roślinny symbol Szkocji (oprócz ostu). Tereny Szkocji są chłodne, wietrzne, w dodatku mają bardzo jałową glebę - w takich warunkach niewiele urośnie. Tymczasem bohater drugiego planu znanej powieści "Wichrowe wzgórza" - WRZOS - potrafił się na wieki rozprzestrzenić. I nie jest nieużyteczny. Dawniej służył nie tylko jako materiał budulcowy na biedne szkockie chaty, miotły (gdyż był wysoki i trwały) czy płoty. Był stosowany na napary lecznicze, herbatki, piwo czy miód. Dzisiaj wrzosowe pola w miejscowości Haworth,gdzie żyła i pisała Emily Brontë (XIX wiek), są jednym z głównych punktów wycieczek do muzeum pisarki i jej rodziny. Spacer po wrzosowych polach - rzeczywiście jest tam wietrznie, ponuro, horyzont jest długi, ale przeplatany malutkimi chatkami, no i wspaniale pachnie wrzosami. Do poczucia romantyczności w tylu powieści Emily Brontë jednak jeszcze wiele brakuje, szczególnie gdy turyści pozostawiają po sobie butelki coca-coli albo co kilka metrów napotykamy na ławkę do siedzenia...

Wrzosy są lubiane w domowych ogrodkach Wrzosy są lubiane w domowych ogrodkach
Wrzosy tak, ale nie  zpolskich lasów Wrzosy tak, ale nie zpolskich lasów

W stanie naturalnym wrzos występuje w Polsce w borach, suchych lasach sosnowych lub brzozowych, ale pojawia się również na torfowiskach. Ponieważ ma niewielkie wymagania glebowe spotkać wrzosy można na terenach dawnych poligonów, obecnie przeznaczonych pod rewitalizację m.in. na Pomorzu.

Wrzosy czy wrzośce do ogrodu?
Wrzosy bardzo są lubiane przez właścicieli przydomowych ogródków, ponieważ w zasadzie nie wymagają pielęgnacji. Warto jednak w ich okolicy posadzić bardzo podobne "wrzośce" - które wyglądem bardzo przypominają wrzosy, ale kwitną wiosną. Tym sposobem cały rok będziemy mieć fioletowe barwy w ogrodzie.

Na domowy użytek
Wrzos zawiera duże ilości garbników, flawonoidy (m.in. kwercytrynę i mirycytrynę), alkaloidy – arbutynę, olejki lotne, azotan potasu i krzemionkę, magnez, mangan, żelazo, śluz oraz substancje goryczkowe. Zastosowanie wrzosu zatem nie dziwi - ma działanie moczopędne, przeciwbakteryjne,przeciwzapalne, napotne i ściągające. Profilaktycznie najczęściej będziemy mieć do czynienia z wrzosami w formie miodu. Pamiętajmy jednak, by nie kupować wrzosów jesienią  z niesprawdzonych źródeł. Najprawdopodobniej, te sprzedawane przy ulicy, będą pochodzić z lasów państwowych lub cennych torfowisk...

Komentarz; Kasia Dulko