Ekologiczne sadownictwo: od czego należy zacząć?

Połączenie deszczówki z drzewkami owocowymi

Ekologiczna produkcja roślin z roku na rok jest coraz bardziej popularna, także wśród ogrodników amatorów, którzy pragną posiadać własną jabłoń lub śliwę. Taka uprawa wiąże się jednak z wyborem odpowiedniego miejsca, dobrym przygotowaniem gleby oraz doborem odmiany odpornej na choroby, która nie wymaga stosowania chemii.

Podstawą takiego sadu jest bioróżnorodność, która dopuszcza obecność szkodników w takiej ilości, iż nie wpływają one na ilość i jakość produkcyjną roślin. W efekcie wyprodukowane owoce zawierają mniej azotanów, pozbawione są pestycydów, ale bogatsze są w witaminę C oraz związki czynne, suchą masę i cukry, a przy tym są bardziej aromatyczne.

Wybór stanowiska

Najlepszym stanowiskiem dla drzew i krzewów owocowych jest pełne słońce lub miejsce oświetlone min.5-6 godzin dziennie. Zaciszne stanowisko możemy stworzyć z drzew i krzewów liściastych, uchronią przed zimnym powietrzem. Gleba, w której będziemy uprawiać rośliny, także jest istotnym czynnikiem, ponieważ pomimo tego, iż większość gleb Polski jest kwaśna, są także miejsca o zasadowym podłożu - w którym na przykład uprawa borówki amerykańskiej będzie bardzo utrudniona.

Nie sprowadzajmy chorych roślin do sadu

Przygotowanie podłoża

W przydomowych ogrodach i działkach przygotowując się do sadzenia roślin zwrócić należy uwagę głównie na:
- odczyn gleby (przymus wykonania wapnowania lub zakwaszenia);
- poprawę żyzności gleby nawożąc ją obornikiem, kompostem, wysiewając nawóz zielony, ściółkując korą
- usunięcie chwastów trwałych takich jak perz, skrzyp;
- pozbycie się szkodników glebowych (drutowców, pędraków, opuchlaków).

Wszystkie te czynniki sprawiają, iż produktywność roślin będzie optymalna, a ilość zabiegów pielęgnacyjnych w późniejszych latach zminimalizowana. Do tego roślina która rośnie w optymalnych dla siebie warunkach jest zdrowa i sama chroni się przed patogenami.

Sad zadowoli się owadami sprzymierzeńcami

Wybór materiału nasadzeniowego

Bez względu na to, jaki gatunek rośliny wybierzemy do uprawy, młode sadzonki muszą być kupowane w sprawdzonej szkółce oraz być wolne od patogenów i chorób. Odmiany roślin natomiast należy wybierać wedle tego jak są odporne na choroby bądź przynajmniej tolerancyjne, gdyż w uprawie ekologicznej, jaką chcemy prowadzić, oprysk roślin musi być ograniczony. Tak więc np. dla agrestu i porzeczki wybieramy odmiany odporne na mączniaka prawdziwego, z jabłoni i grusz - na parcha.

Ekologiczny oprysk

W uprawie ekologicznej dozwolony jest oprysk biologicznymi środkami ochrony roślin: olejowymi, miedziowymi, siarkowymi, wirusowymi, bakteryjnymi (dwa ostatnie są trudno dostępne dla przeciętnego ogrodnika) oraz roślinnymi wyciągami domowego sposobu.

W preparacie olejowym substancją czynną jest olej parafinowy, który działa na roślinie powierzchniowo, a na szkodniku kontaktowo - ograniczając procesy oddychania owada (głównie przędziorki i miseczniki).

Preparaty siarkowe i miedziowe (ich substancja czynna to odpowiednio siarka i miedź) są bardzie znane. Stosuje się je głównie wczesną wiosną opryskując drzewa owocowe przeciwko takim chorobom jak: parch jabłoni, brunatna zgnilizna, drobna plamistość liści, opadzina liści, kędzierzawość liści, rdza wejmutkowo-porzeczkowa(mieź) oraz mączniak prawdziwy (siarka).

Preparaty roślinne są bardzo korzystne, gdyż można je wykonać samodzielnie bez dużych nakładów pracy. Bardzo popularne są gnojówki, napary wywary z pokrzywy, cebuli, czosnku oraz oraz innych roślin głównie ziół. Ich jedyną wadą jest mała stabilność substancji czynnej, przez co czas stosowania jest krótki.

Autor: Beata Dulko-Kaszowska, ogrodnik i architekt krajobrazu